کودکان معمولا پر جنب و جوش اند و نمی توان آن ها را به مدت طولانی ساکن نگه داشت.این جنب و جوش گاهی اوقات عوارض منفی برای سلامت کودک در پی دارد و ممکن است دندان کودک دچار شکستگی شود. برای ترمیم شکستگی دندان کودک باید حتما وی را نزد دندانپزشک کودک ببرید.
شکستگی دندان کودک
شکستگی دندان کودک یک مشکل دندانی است که بر اثر ترک خوردن یا لب پر شدن دندان کودک اتفاق می افتد. این اتفاق ممکن است به علت دیدن جراحت بر اثر یک حادثه اتفاق بیفتد به طور مثال افتادن از ارتفاع. تعیین میزان آسیب دیدگی در انتخاب شیوه درمانی اهمیت زیادی دارد. در دندان های شیری معمولا ساییدگی هایی مانند لب پرشدن بروز پیدا می کند که جای نگرانی ندارد. اگر مقدار ساییدگی بیشتر شود ممکن است برای کودک آزار دهنده باشد و کودک نیاز به درمان پیدا کند. هرگونه حادثه و شکستگی برای دندان های دائمی نیازمند درمان فوری است.
دلایل شکستگی دندان شیری
دلایل مختلفی وجود دارند که باعث شکستگی دندان می شوند. رایج ترین دلیل حوادث غیر مترقبه مانند افتادن و … است. در برخی موارد لب پر شدن دندان بر اثر ساییدگی پدیده ای رایج در دندان های شیری است که دندان را تضعیف کرده و آن را بیشتر مستعد شکستگی می کند.این مسئله با حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان کودکان ارتباط زیادی دارد.
از آن جایی که کودکان هنوز نحوه مراقبت از دهان و دندان خود را به خوبی یاد نگرفته اند برخی موارد که موجب تضعیف دندان آن ها می شود، دندان شان را بیشتر در معرض شکستگی قرار می دهد. اگر دندان کودک لب پر شود یا بشکند والدین باید دهانش را با آب گرم شستشو دهند. اگر جراحتی نیز در میان باشد، باید از کمپرس سرد برای کاهش هرگونه التهاب احتمالی استفاده کرد. این کار می تواند باعث حفظ دندان از شکستگی های بیشتر شود. در حالت کلی دندان ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر ترک بخورد:
- دندان قروچه
- جویدن غذاهای سخت و میوه‌ها
- وقوع حادثه، مانند وارد آمدن ضربه به دهان
- از بین رفتن ساختار دندان به دلیل فرسودگی
- قرار گرفتن مینای دندان در معرض دماهای بسیار سرد یا بسیار داغ
- از بین رفتن ساختار دندان به دلیل استفاده‌ی گسترده از پرکننده‌ها یا مواد ترمیمی دیگر
- وارد آمدن فشاری ناهمگون، بخصوص در مواردی که دندان کناری از دست رفته باشد
نشانه های شکستگی دندان شیری
دندان ها معمولا در برابر مقداری از فشار مقاومت می کنند اما ضربه شدید به یک نقطه خاص دندان باعث شکستگی آن می شود. شکستگی دندان بر اساس شدت آن به چهار دسته متفاوت تقسیم می شود که در ادامه برای شما نام می بریم.
دسته اول
خفیف ترین نوع شکستگی دندان زمانی اتفاق می افتد که این حادثه تنها برروی مینای خارجی دندان تأثیر بگذارد. آسیب دیدگی معمولا به صورت لب پر شدن های کوچک یا ترک های خیلی نازک نمایان می شود. برخی از شکستگی های دسته اول ممکن است بد به نظر برسند امامعمولا باعث درد یا حساسیت دندانی کودک نمی شوند مخصوصا اگر لب پر شدن یا شکستگی بسیار کوچک باشد.برای آسیب دیدگی های کوچک نیز بهتر است به دنبال درمان باشید زیرا این خطر وجود دارد که آسیب بیشتر شده و منجر به مشکلات پیچیده تر دندان شود.
دسته دوم
دسته دوم شامل ترک های بزرگ ترمی شود که معمولا لایه عاج (مینای دندان)را تخریب می کند. ترک های بزرگ منجر به حساسیت دندان کودک نسبت به سرما و گرما می شود.هرچند این ناراحتی ممکن است زودگذر باشد و یا به مرور زمان کم شود.
دسته سوم
مشکلات این دسته جدی تر است و درآن ترک خوردگی به مغز دندان می رسد.خطر اصلی این مورد آسیب دیدن مغز دندان توسط باکتری ها است.اگر مغز دندان از نظر میزان خون به اندازه کافی تأمین شود اغلب نیازی به عصب کشی ندارد و بدون آن ریکاوری می شود.چنان چه بخش بزرگی از تاج دندان بشکند باید عصب کشی کرد و از تاج مصنوعی دندان استفاده کرد. در این مورد نوع درمان به میزان آسیب دیدگی مغز دندان بستگی دارد.
دسته چهارم
این مورد شدید ترین نوع شکستگی دندان کودک بوده و چندان رایج نیست.شکستگی این دسته عمدتا عمودی است یا به قدری عمیق است که به ریشه دندان می رسد.در این شرایط درمان دشوار است و تنها درمان قابل انجام ،کشیدن دندان شکسته می باشد.
روش های ترمیم دندان شکسته کودک
برای درمان شکستگی دندان کودکتان حتما وی را به نزد متخصص دندانپزشک کودک ببرید که در این زمینه مهارت و تجربه داشته باشد. اگر دندان شیری دچار شکستگی شود تنها دغدغه اصلی ظاهر ناخوشایند آن است. در این مورد دندان به مرور زمان افتاده و دندان دائمی جایگزین آن می شود بنابراین باید از روش های حفاظتی استفاده کنید. چنان چه سن کودکتان پایین مثلا دو سال است باید برای درمان درد و حساسیت دندانی به دنبال روشی خاص باشید.
چنان چه کودک در سن رشد دندان دائمی است می توان با توصیه دندانپزشک دندان آسیب دیده را کشید و برای درآمدن دندان دائمی روش مراقبتی انجام داد. اگر دندان آسیب دیده از دندان های دائمی تان باشد باید یکی از شیوه های درمانی جدید زیر را اتخاذ کنید:
- پر کردن دندان با کامپوزیت یا بانداژ دندان
- جایگذاری تاج دندانی
- استفاده از روکش دندان
- عصب کشی دندان شیری
- فیشور سیلانت دندان
چرا دندان ترک خورده آسیب می زند؟
گاهی اوقات ترک ایجاد شده بر روی دندان به سمت عصب پیش می رود.در این حالت ترک دندان موقع گاز زدن یا جویدن می تواند آسیب برساند.این گونه ترک ها بسیار ریزاند اما هنگامی که باز شوند منجر به تحریک مغز دندان می شوند.مغز دندان بافتی نرم است که در مرکز دندان قرار می گیرد و دربرگیرنده رشته های عصبی و عروق خونی است.در صورتی که یک ترک تا مغز دندان پیشروی کند دندان نسبت به سردی و گرمی حساس می شود.
ترک دندان می تواند مغز دندان را نیزتحت تأثیر قرار دهد.در این صورت باید از یک سری درمان های مربوط به رشته های عصبی برای حفظ دندان استفاده کرد.برای ترمیم دندان شیری شکسته شده اگر لازم بود عکس رادیوگرافی تهیه کنید تا ترک های دندانی، شکستگی های احتمالی دندان ها ( که شاید از دید والدین محترم به دور بماند ) و … هر چه سریع تر تشخیص داده شده و اقدامات درمانی لازم انجام شود.
انواع شکستگی دندان شیری
در ادامه انواع شکستگی دندان های شیری را برای شما نام می بریم:
شکستگی دندان های قدامی شیری
این نوع شکستگی ها اکثرا به دلیل تروما یا ضربه اتفاق می افتند.هنگام اعمال ضربه مستقیم به دندان یا زمین خوردن کودک و تماس دندان های وی با زمین،لبه میز،پله ها و… شاهد شکستگی دندان های قدامی شیری می باشیم.
شکستگی دندان های خلفی شیری
دندان های آسیای شیری بیشتر اوقات به دلیل جویدن غذاهای سفت و چسبنده مانند:آب نبات، پاستیل، تافی، ته دیگ، هسته میوه ها و سنگریزه های موجود در مواد غذایی مصرفی و… می شکنند.در مورد غذاهایی که کودکتان مصرف می کند دقت کنید تا شاهد شکستگی در دندان های آسیای کودکتان نباشید.دندان های خلفی شیری علاوه بر این که نقش مهمی در جویدن مواد غذایی دارند راهنمای رشد مناسبی برای رویش دندان های دائمی هستند.
دندان های خلفی کودک تا سن 12 سالگی داخل دهان وی باقی می ماند و نباید زودتر از موعد از دست برود.بعد از شکستن تاج دندان های خلفی شیری فورا نسبت به ترمیم و عصب کشی دندان شیری کودک اقدام کنید.تقریبا در تمام موارد، در صورت شکستن ریشه دندان خلفی شیری، خارج کردن دندان مذکور و استفاده از دستگاه های فضا نگهدار ثابت، امری اجتناب ناپذیر است.
ترمیم شکستگی دندان جلو کودکان
در صورت شکستگی دندان قدامی شیری در سن پایین باید برای ترمیم آن اقدامات لازم را انجام دهید تا اعتماد به نفس کودک آسیب نبیند و در گاز زدن مواد غذایی مشکل پیدا نکند. اگر شکستگی دندان قدامی شیری در سنی اتفاق بیفتد که نزدیک به سن لق شدن دندان مذکور و رویش دندان دائمی جایگزین باشد اگر دندانپزشک کودک تایید کرد نیازی به ترمیم دندان شکسته شده نیست. چنان چه در این شرایط تیزی لبه های شکسته شده ی دندان، کودک را اذیت کرد باید برای برطرف کردن لبه های تیز دندان شکسته شده اقدامات لازم را انجام دهید.
مراقبت های پس از درمان شکستگی دندان
مراقبت های بعد از شکستگی دندان بسته به قدامی یا خلفی بودن، شیری یا دائمی بودن آن فرق دارد. حتما به نکاتی که دندانپزشک کودکتان پس از درمان دندان شکسته می گوید گوش داده و عمل کنید. هنگامی که درمان شکستگی دندان قدامی انجام می شود، بهتر است پس از درمان کودکتان را از گاز زدن مواد غذایی سفت مانند ساندویچ، هویج، سیب، تخمه، بلال و … منع کنید.
در صورتی که درمان شکستگی های موجود در دندان های خلفی و دائمی اتفاق بیفتد دندانپزشک کودک مراقبت های خاصی به شما توصیه می کند. در این شرایط از مصرف مواد غذایی سفت و چسبنده مانند تافی،لواشک،ته دیگ و … خودداری کنید.
مشکلات احتمالی بعد از شکستن دندان
در مورد شکستگی دندان جلو کودک تا زمانی که احساس درد نکرد نیازی به مراجعه به دندانپزشک ندارد. در صورتی که کودک پس از شکستن دندان شیری دچار مشکلات زیر شد حتما مشکل او را جدی بگیرید و در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.
تغییر رنگ دندان کودک: چنان‌چه دندان‌های کودک پس از شکستگی تغییر رنگ پیدا کرد مشکل وی را حتما جدی بگیرید و با دندانپزشک مطرح کنید.
عفونت و آبسه: پس از شکستگی دندان کودک مراقبت کنید ریشه دندان عفونت نکند. در صورت عفونت کودک دچار درد می‌شود و اگر به آن رسیدگی نشود با آسیب‌های جدی مواجه می‌شود. با رسیدگی به موقع می‌توانید از بروز این مشکلات پیشگیری کنید.
تیز بودن دندان: برخی اوقات دندان پس از لب پر شدن بیش از حد تیز شده و باعث زخم شدن لب و زبان کودک می‌شود. اگر بر اثر شکسته شدن دندان کودک، لب وی زخم شد می‌توانید با استفاده از استامینوفن کودک و یخ درد وی را تسکین دهید.
کنده شدن کامل دندان: گاهی اوقات پس از شکسته شدن دندان کودک، دندان از جای خود کنده می‌شود که به آن تروما گفته می‌شود. به هر نیرو یا عامل خارجی که به صورت ضربه به بخشی از بدن وارد می‌شود و به بافت‌های نرم یا سخت آسیب وارد میکند تروما گفته می‌شود. عوامل خارجی که دربالا به آن اشاره شد به صورت خفیف یا شدید به بافت‌های بدن از جمله بافت‌های دهان و دندان آسیب وارد میکند.
برای پیشگیری از تروما، کودکان باید در حین بازی از محافظ دندان یا کفپوش نرم در محل بازی استفاده کنند. برای کودکانی که دچار تروما می‌شوند دو راه درمانی وجود دارد:
- اگر دندان شیری است لازم نیست نگران باشید، تنها باید صبر کنید تا دندان دائمی آن‌ها رشد کند. در سنین پایین برای کودک می‌توان از دندان مصنوعی استفاده کرد تا جایگاه دندان‌شیری به درستی حفظ شود و فرم لثه به هم نریزد.
- اگر دندان دائمی کودک شکسته است از آن جایی که تا 18 سالگی نمی‌توانید برای او دندان بکارید، باید از دندان مصنوعی موقت استفاده کنید.
در صورت بروز مشکل تروما برای کودک می‌توانید دندان را از قسمت تاج بگیرید و درون مایع مخصوص یا شیر قرار دهید. با این کار وضعیت دندان تا زمانی‌که به دندانپزشک مراجعه می‌کنید حفظ می‌شود. نکاتی که پس از تروما لازم است رعایت کنید عبارت است از:
-
- چنان‌چه دندان روی زمین افتاد آن را از قسمت تاج بگیرید. دقت کنید ریشه دندان را لمس نکنید، حتی اگر ریشه دندان کثیف است لازم نیست به آن دست بزنید. دندانپزشک آن را تمیز خواهد کرد.
- برای کنترل درد لثه، بعد از کنده شدن دندان از کمپرس یخ استفاده کنید. علاوه بر آن روی لثه گاز استریل قرار دهید تا هیچ گونه باکتری در محلی که دندان کنده شده است جمع نشود.
- در صورتی که دندان تنها لق شده است و کامل کنده نشده، مراقب باشید تا زمان رسیدن به دندانپزشک هیچ گونه فشاری به دندان وارد نمی شود.
کدام دندان ها بیشتر در معرض شکستگی قرار می گیرند؟
در بین دندان‌ها، دندان‌های آسیاب اول، آسیاب کوچک دوم و آسیاب بزرگ دوم بیشتر در معرض شکستگی هستند. احتمال پوسیدگی در این دندان‌ها نسبت به دندان‌های دیگر بیشتر است زیرا یک سمت این دندان‌ها در تماس بیشتری با زبان است.
