آبسه تجمعی از مایع (چرک) است که در جاهایی که عفونت وجود دارد اتفاق می افتد.یکی از بیماری های رایج در کودکان که متخصص دندانپزشکی کودکان باید به آن تسلط کافی داشته باشد درمان آبسه دندان کودکان است.منظور از آبسه دندان ایجاد یک حفره پر چرک در اطراف ریشه دندان پوسیده شده یا روی لثه است.اگر آبسه دندان کودک درمان نشود بر روی دندان دائمی که در آینده در می آید تأثیر بدی می گذارد و به آن آسیب می رساند.
کشیدن دندان آبسه و عفونت کرده
در صورتی که نتوان دندان شیری را از طریق عصب کشی بازیابی کرد احتمالا دندانپزشک کودک دندان را می کشد و چرک داخل عفونت و آبسه را برای از بین بردن عفونت خارج می کند.در ادامه از روش های مناسبی برای برداشتن تمام بافت های نرم آسیب دیده در دندان استفاده می کند.به این ترتیب کشیدن دندان و تمیز کردن نواحی اطراف آن می‌تواند باعث بهبود مشکل برای بیمار شود.
علائم آبسه دندان کودک
آبسه دندان شیری علائم زیر را دارد:
- احساس گزگز و درد
- پدید آمدن قرمزی و تورم در یک طرف دندان در لثه
- احساس درد در ناحیه زیرگوش
- ایجاد تورم در غدد گردن
- تورم صورت در نواحی لثه ای که متورم شده است.
- دردی شدید یا تپنده
- حساس شدن دندان به گرما و سرما
- تب
- بوی بد دهان
تشخیص آبسه دندان کودک
اولین علامت آبسه دندان در کودکان ایجاد یک برآمدگی قرمز در اطراف لثه دندان کودک است.بنابراین برای تشخیص این که آیا دندان کودکتان دچار آبسه شده است یا نه ابتدا به دنبال یک برآمدگی قرمز در اطراف لثه دندان بگردید سپس به آرامی آن برآمدگی را با نوک انگشت تان لمس کنید و ببینید آیا حالت اسفنجی و نرم پیدا کرده است.اگر چنین چیزی پیدا کردید یعنی انبوهی از چرک و عفونت در آن ناحیه از دندان شما جمع شده است.در این حالت چون کودک درد زیادی را متحمل می شود ممکن است بر اثر شدت گرفتن درد به آن ناحیه آسیب بزند.به محض دیدن این علامت حتما به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنید و مسکن هایی که تجویز می کند را به کودک خود بدهید.برای کاهش درد کودک به هیچ عنوان از بی حس کننده موضعی از جمله دانه میخک استفاده نکنید.
دهان کودکتان را مرتب با محلول آب نمک شست و شو دهید.این کار باعث می شود دمل ایجاد شده بترکد و چرک تخلیه شود.برای کاهش درد تا زمان رسیدن به پزشک و انجام اقدامات درمانی مفید می توانید از کیسه آب گرم استفاده کنید.معمولا کودکان نمی توانند شرایط و حالت دردناک خود را به درستی توصیف کنند به همین علت ممکن است عفونت در دندان هایشان ریشه بدواند.برای پیشگیری از بروز این اتفاق بهتر است کودک را مرتب نزد دندانپزشک ببرید تا دندان هایش را معاینه کند و در صورتی که مورد مشکوکی مشاهده شد درمان سریعا انجام شود.
خطرات عدم درمان آبسه کودکان
عدم درمان آبسه کودکان نه تنها منجر به آسیب دیدن دندان دائمی می شود بلکه اگر نادیده گرفته شود عفونت ایجاد شده در دندان کودک در سراسر نقاط بدنش منتشر می شود.آبسه دندان کودک در مراحل اولیه یک بیماری خطرناک محسوب نمی شود و به راحتی می توان آن را درمان کرد اما اگر به حال خود رها شودبه علت منتشر شدن عفونت در سراسر بدن بیمار زندگی وی به خطر می افتد.در صورتی که به محض پی بردن به وجود آبسه در دندان کودک به دندانپزشکی مراجعه کنید هم درد آن کاهش می یابد هم دیگر خطر و عوارضی ندارد.
پیشگیری از آبسه دندان کودکان
برای پیشگیری از پدیدآمدن آبسه در دندان کودک و جلوگیری از عفونت حتما کارهای زیر را انجام دهید:
- رعایت بهداشت دهان دهان و دندان
- مسواک زدن مرتب دندان ها
- استفاده از دهان شویه به صورت مرتب
- کاهش مصرف مواد غذایی حاوی قند و نشاسته(کربوهیدرات ها باعث افزایش رشد میکروب و باکتری در دهان می شوند.)
دلایل آبسه کردن دندان کودک
آبسه دندان عارضه ای است که بر اثر عفونت شدید دندان به وجود می آید.زمانی که دندان پوسیده می شود اگر عفونت نیز پیدا کند،عفونت به تدریج در اطراف ریشه دندان گسترش می یابد و در صورتی که درمان نشود به رگ های خونی می رسد و تشدید می شود.عفونت ها به تدریج درون یک کیسه انباشته خواهند شد و ایجاد آبسه می کنند.
انواع آبسه
آبسه دندان معمولا به دو صورت آبسه پریودنتال (آبسه لثه) و آبسه پری اپیکال (آبسه ریشه دندان) رخ می دهد که در ادامه هر کدام از آن ها را کامل برای شما شرح می دهیم:
آبسه لثه ای (پریودنتال)
این عفونت معمولا بر اثر عفونت در لثه ای که در فاصله میان دندان قرار دارد پیش می آید.آبسه لثه ای عفونت باکتریایی است و باعث می شود که لثه و بافت نگه دارنده ریشه دندان آسیب ببیند.اغلب هنگامی که مواد غذایی باقی مانده در لابه لای دندان تخلیه نشود لثه ها دچار عفونت می شود.چنان چه آسیب آبسه محدود به لثه ها شود و دندان ها آسیب نبینند در اصطلاح پزشکی به آن آبسه جینجیوال می گویند.
آبسه ریشه دندان (پری اپیکال)
این آبسه زمانی ایجاد می شود که باکتری به علت پوسیدگی در مینای دندان نفوذ کرده و به ریشه و ناحیه پالپ دندان برسد.
خطرهای آبسه دندان در کودکان
اگر ریشه عفونی داخل دهان بیمار باقی بماند عوارض زیر ممکن است رخ دهد:
- کودک ترشحات ناشی از عفونت ریشه دندان را همراه با غذای خود می بلعد.
- عفونت ریشه دندان توسط جریان خون وارد بدن کودک می شود.
- ریسک ابتلا به بیماری های روماتیسمی مفصلی و قلبی در آینده کودک افزایش می یابد.
- تحت تأثیر قرار دادن جوانه ی دندان های دائمی
- ایجاد یک سری آنومالی های ساختاری درمینای دندان های دائمی پس از رشد(این آنومالی های ساختاری تنها به دلیل مجاورت عفونت ریشه ی دندان های شیری با جوانه ی دندان های دائمی اتفاق می افتد.)
نحوه درمان آبسه دندان کودکان
آبسه لثه کودکان را تنها با مراجعه به دندانپزشک می توان درمان کرد.دکتر دندانپزشک کودک معمولا برای رفع این مشکل لثه کودک را جراحی می کند.برای این کار دندانپزشک لثه را می شکافد و چرک هایی که در آن ناحیه جمع شده اند را تخلیه می کند.گاهی اوقات برای درمان آبسه دندان کودک،دندانپزشک ناچار می شود دندان را بکشد.اگر دندان کشیده شود یا چرک آبسه از طریق شکاف لثه تخلیه شود در هر دو صورت پیش از عمل بی حسی موضعی انجام خواهد شد و به جز در مواقع خاص نیازی به بیهوشی نیست.برای از بین رفتن کامل عفونت در دهان دکتر معمولا مصرف یک دوره کامل آنتی بیوتیک تجویز می کند.
دوبار در روز مسواک بزنید هم چنین قبل از خواب و هنگام بیدار شدن به طور مرتب از دهانشویه استفاده کنید.این کار باعث می شود زخم بهبود یابد و مجددا آبسه تشکیل نشود.با توجه به وضعیت قرار گرفتن ریشه های دندان،بافت اطراف آن و هم چنین سن کودک دو طرح درمانی برای درمان آبسه دندان کودکان پیشنهاد می شود:
- پالپوتومی (برداشتن عصب تاج دندان)
- پاپکتومی (برداشتن عصب ریشه دندان)
خارج کردن دندان شیری آسیب دیده
اگر بافت های اطراف ریشه ی دندان آسیب جدی ببیند دندان مذکور باید حتما از دهان کودک خارج شود.
مراقبت از آبسه دندان در منزل:
دندانپزشک کودک ممکن است داروهایی برای معالجه عفونت ،درد،تب و قرص های فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان تجویز کند.والدین باید تمام دستورالعمل های مربوط به این دارو را دنبال و اجرا کنند.اگر به کودک خود آنتی بیوتیک می دهید مطمئن شوید تمام داروها را تا روز آخر برای از بین بردن عفونت مصرف کند.حتی اگر کودک شما علامتی ندارد روند دارو دادن را ادامه دهید.مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را نیز به کودک خود آموزش دهید.
چند بار در روز به مدت 20 دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید.این کار موجب کاهش درد و تورم دندان و لثه می شود.برای تهیه ی کیسه یخ،مکعب های یخ را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.قسمت بالای آن را مهروموم کنید تا آب از آن خارج نشود.کیسه را قبل از قرار دادن روی پوست کودک داخل یک حوله یا پارچه نازک و خشک بپیچید.
از کودک خود بخواهید دهانش را با آب نمک گرم بشوید.این موضوع به کاهش تحریک،تورم لثه و درد کمک می کند.به کودکتان آموزش دهید آب نمک را از دهانش بیرون بریزد و آن را نبلعد.کودک را همراهی کنید تا بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کند.دندان های کودکتان را مسواک بزنید یا از وی بخواهید حداقل دو بار در روز دندان هایش را مسواک بزند.برای کودکتان خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک با رشته های نرم تهیه کنید.در مناطقی که دسترسی به دندان دشوار است مانند دندان های پشت دهان به کودک خود کمک کنید.
از کودک خود بخواهید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کند و وعده های غذایی مختلفی به وی پیشنهاد دهید.رژیمی که شامل غذاها و نوشیدنی های شیرین یا بیش از حد قنددار نباشد.
آبسه دندان کودک و تب
برای بررسی دمای بدن کودک خود از دماسنج دیجیتالی استفاده کنید و به هیچ عنوان از دماسنج جیوه ای استفاده نکنید.دماسنج دیجیتال انواع مختلفی دارد و می توان از آن برای گذاشتن در دهان،گوش،پیشانی،مقعد یا زیر بغل استفاده کرد.دمای گوش کودک قبل از 6 ماهگی دقیق نیست.تا زمانی که کودک شما حداقل 4 ساله نشده است از قرار دادن دماسنج در دهان وی خودداری کنید.هنگام استفاده از دماسنج مقعدی دقت کنید زیرا ممکن است به طور تصادفی سوراخی در راست روده کودک ایجاد شود.علاوه بر این ممکن است میکروب از مدفوع به دماسنج منتقل شود بنابراین دستورالعمل های سازنده محصول را برای استفاده صحیح و ضد عفونی دنبال کنید.
با دقت از دماسنج مقعدی استفاده کنید. ممکن است به طور تصادفی سوراخی در راست روده کودک ایجاد گردد . همچنین ممکن است میکروب از مدفوع به دماسنج منتقل شود لذا دستورالعمل های سازنده محصول را برای استفاده صحیح و ضد عفونی آن را دنبال کنید.
اگر برای سنجش تب، در هنگام آبسه دندان ، کودک برای استفاده از دماسنج مقعدی احساس خوبی ندارد ، از نوع دیگری استفاده کنید. وقتی با پرشک اطفال کودک صحبت می نمایید از او بخواهید بهترین و مناسب ترین نوع انداره گیری دما را به شما توصیه نماید.
در زیر دستورالعمل هایی آورده شده است تا بدانید که فرزند شما تب دارد. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کودک ممکن است براساس سن کودک روش های مختلف و معیار های مختلفی برای سنجش دمای بدن کودک ارائه دهد .
نکات مهم آبسه دندان کودک
دندان های کودک از 6 ماهگی شروع به بیرون آمدن می کنند دندان های کودکتان را از همان ابتدا مسواک بزنید تا دچار پوسیدگی نشود.به محض رشد دندان ها با دندانپزشک یک قرار مشاوره بگذارید و از او بپرسید هر چند وقت یک بار باید کودکتان را برای معاینه نزد دندانپزشک ببرید.معمولا تا سن سه سالگی دندان های شیری کودک کامل می شود.مسواک زدن دندان های شیری برای پیشگیری از پوسیدگی اهمیت زیادی دارد زیرا پوسیدگی دندان های شیری می تواند روی دندان های دائمی نیز تأثیر بگذارد.
از سن 6 تا 7 سالگی دندان های دائمی شروع به بیرون آمدن می کنند.مسواک زدن دندان های دائمی برای جلوگیری از ایجاد حفره دندانی و آبسه دندان کودک بسیار ضروری است.کودک باید به طور منظم تحت معاینه دندانپزشک قرار بگیرد.همواره از توصیه های دندانپزشک کودک خود پیروی نمایید و موارد مشکوک را به وی گزارش دهید.
