گاهی کودکان به دلیل پوسیدگی های متعدد دندانی و یا ناتوانی ذهنی، جسمی و یا حتی سن کم نمی توانند برای درمان های دندانپزشکی با دکتر خودشان همکاری لازم را انجام دهند.در این گونه موارد لازم است که درمان هایشان تحت بیهوشی صورت گیرد البته هرچه زودتر در این زمینه اقدام شود درمان ساده تر و کم هزینه تر خواهد بود. خیلی از والدین با شنیدن کلمۀ بیهوشی نگران می شوند و از خطرات آن می ترسند در صورتی که اگر کودک در سلامت کامل باشد بیهوشی هیچ خطری برای او ندارد.
سدیشن نام علمی بیهوشی سطحی است. با استفاده از سدیشن می توان در مواردی که کودک اضطراب و ترس دارد وی را آرام کرد. بسیاری از کودکان به علت ترس از دندانپزشکی حاضر به مراجعه نزد دندانپزشک کودک نیستند. در این شرایط می توان با استفاده از سدیشن یا بیهوشی در دندانپزشکی کودکان مشکل را برطرف کرد .
در این روش بیمار قبل از شروع درمان از یک قرص استفاده می کند. این قرص فعالیت های مغز را کاهش می دهد و ترس و اضطراب فرد را کاهش می دهد. با استفاده از بیهوشی سدیشن دندانپزشک می تواند درمان را دقیق تر پیش ببرد.
سدیشن یا بیهوشی چیست ؟
همان طور که گفته شد سدیشن نوعی بیهوشی ملایم است که شامل کم تا عمیق و بیهوشی کامل می شود . کودکان معمولا از سطح مورد انتظار سدیشن به طر غیر عمد به سطح عمیق تر می رسند. اگر دندانپزشک قصد دارد برای کودک شما از این نوع بیهوشی استفاده کند حتما قبل از آن میزان هدف و اقدامات اضطراری در صورت پیشرفت سدیشن از سطح متوسط به عمیق را بپرسید زیرا خطر همیشه وجود دارد و در صورت استفاده بیش از حد از سدیشن احتمال انسداد راه هوایی وجود دارد .
از دیگر خطر های سدیشن می توان به کاهش سطح اکسیژن خون ، اسپاسم طناب صوتی اشاره کرد .انجام این بیهوشی در مطب خطرناک تر از بیمارستان است زیرا در مطب دندانپزشکی معمولا امکانات و افراد متخصص یک بیمارستان وجود ندارد .
در بیمارستان می توانید با فشردن زنگ هشدار از جمعی از افراد متخصص کمک بگیرید در صورتی که در مطب این گونه نیست و باید تا زمان رسیدن گروه اورژانس صبر کنید .
استفاده از سدیشن برای چه کودکانی ضروری است ؟
همه کودکان نیاز به استفاده از سدیشن ندارند و بیشتر برای کودکان ناسازگار و موارد زیر باید از این روش استفاده کرد .
کودکان با سن پایین
در مواردی که سن کودک هنوز به سه سال نرسیده است وی نمی تواند با دندانپزشک همکاری کند .در این شرایط کارهای ساده مانند فلوراید تراپی یا فیشورسیلانت را می توان بدون بیهوشی انجام داد اما کارهای درمانی پیچیده تر مانند عصب کشی یا قرار دادن روکش دندان شیری را باید با بیهوشی یا سدیشن انجام داد .
کودکان با اضطراب زیاد
اگر با کودک به تندی برخورد شود و کارهای دندانپزشکی لازم به زور انجام شود ممکن است اثرات نامناسبی بر روحیه او به جای بماند. هم چنین به دلیل خاطره بدی که از اولین دندانپزشکی در ذهن او به جای می ماند ممکن است این ترس از دندانپزشکی تا بزرگسالی با اوهمراه باشید بنابراین بهتر است در این شرایط از سدیشن استفاده شود تا کودک آرام شود.
کودکان با ناتوانی ها ذهنی و جسمی
اگر فرزند شما دارای ناتوانی های جسمی و روحی است و قادر نیست با دندانپزشک خود همکاری کند بهتر است با سدیشن شرایط بهتری را برای کودک فراهم کنید .
مزایای بیهوشی سدیشن
از مزایای بیهوشی سدیشن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسان بودن : در بین روش های بیهوشی سدیشن آسان ترین راه است . کافی است یک ساعت قبل از آغاز کار قرص مخصوص آن مصرف شود .
- عدم نیاز به آمپول:کودکانی که از آمپول می ترسند قادر به استفاده از بیهوشی تزریقی یا بی حسی موضعی نیستند می توانند از سدیشن استفاده کنند . در این شرایط بیمار می تواند بدون ترس از آمپول تحت بیهوشی قرار گیرد .
- ایمنی : این بیهوشی یک روش امن است زیرا تمام داروهای مورد استفاده در سدیشن دارای تاییدیه FDA هستند بنابراین ابتلا به عوارض خطرناک دارویی در بیمار بسیارنادر است.
نکات طلایی برای انجام بیهوشی در دندانپزشکی کودک
برای انجام بیهوشی در دندانپزشکی کودک حتما باید نکات زیر را رعایت:
- استفاده از بیهوشی سدیشن حساسیت بالایی دارد به همین خاطر باید حتما آن را توسط متخصص دندانپزشک کودکان انجام دهید.
- دقت داشته باشید که کیفیت دستگاه ها ، نظافت و ضد عفونی کردن وسایلی که برای بیهوشی دندانپرشکی کودکان استفاده می کنید اهمیت زیادی دارد.
- قبل از انجام بیهوشی کودک در جلسه مشاوره تمام مشکلات کودک را بیان کنید. اگر کودک شما سرماخوردگی یا آلرژی دارد حتما آن را با دندانپزشک خود در جریان بگذارید.
- به مراقبت هایی که دندانپزشک برای بعد از بیهوشی بیان می کند حتما توجه کرده و آن ها را رعایت کنید.
مراحل انجام بیهوشی
ابتدا باید دندان های کودک معاینه شود و درمان های مورد نیاز مشخص گردد . سپس برای بررسی وضعیت سلامت کودک آزمایش خون گرفته می شود . برای ایجاد آرام بخشی خفیف ، قبل از شروع عمل داروها به صورت خوراکی به او داده می شود یا به صورت قطره در بینی او چکانده می شود .
در مرحله بعد بر اساس کارهایی که قرار است برای کودک انجام شود، پزشک متخصص بیهوشی و تکنسین بیهوشی با استفاده از داروهای تزریقی داخل وریدی و گازهای مختلف کودک را در شرایط موردنظر قرار می دهند.در مرحله آخر دندانپزشک متخصص کودکان کلیه کارهای دندانپزشکی کودک را در یک جلسه انجام خواهد داد .
پس از اتمام کار پزشک متخصص بیهوشی داروهای برگشت شرایط بیهوشی یا آرام‌بخشی را به کودک تزریق خواهد کرد و کودک به اتاق ریکاوری منتقل می‌گردد . پس از بیداری کامل کودک در بخش مربوطه نزد والدین به مدت دو الی سه ساعت در محیط بیمارستان باقی می‌ماند و پس‌ازآن ترخیص می‌شود.
شباهت و تفاوت سدیشن و بیهوشی
در سدیشن از داروهای آمنتیک و هیپنوتیک استفاده می شود و اگر پروسیجر دردناک باشد داروی آنالژزیک تجویز می شود اما در بیهوشی از داروهای آمنزی (فراموشی)، هیپنوز(خواب)، آنالژزی(بیدردی) و شلی عضلانی استفاده می شود.
در بیهوشی در اطاق عمل برای بیمار لوله تنفسی تعبیه می شود و بیمار تحت تنفس مکانیکی قرار می گیرد در صورتی که در سدیشن این طور نیست و بیمار تحت تنفس طبیعی است.در سدیشن اگر پروسیجر دردناک باشد ، داروی آنالژزیک تجویز می شود .
یکی از شباهت های سدیشن و بیهوشی عمومی ، لزوم وجود متخصص بیهوشی و مانیتورینگهای لازم برای بیهوشی و وسایل کامل جهت احیاء بیماراست . برای انجام سدیشن مانند بیهوشی لازم است بیمار حتما ناشتا باشد زیرا اگر بیمار محتویات معده را استفراغ کند ممکن است به دلیل نداشتن هوشیاری محتویات وارد سیستم تنفسی او شود و خطر مرگ برای فرد داشته باشد . لزوم ناشتا بودن در سدیشن بیشتر از بیهوشی است.
خوشبختانه هم اکنون این نوع بیهوشی در اکثر مراکز درمانی کودکان فراگیر شده و کار را برای بیماران و متخصصین راحت کرده است. قابل ذکر است که حتی سدیشن در بسیاری از پروسیجرهای بزرگسالان مثل اندوسکوپی هم در حال انجام است و باعث شده ترس و وحشت از این گونه پروسیجرها کم شود.
خیلی از والدین همیشه با شنیدن کلمه بیهوشی نگران می شوند و از خطرات آن می ترسند در صورتی که اگر کودک شما در سلامت کامل باشد، بیهوشی هیچ خطری ندارد . لازم به ذکراست که خیلی از کودکان به دلیل نیازهای درمانی زیاد و سن پائین و یا عدم توانایی همکاری با دندانپزشک نیازمند درمان تحت بیهوشی هستند و باید یادآوری کنم که درمان نکردن یا درمان تحت شرایط پر استرس سبب بروز اثرات جسمی و روانی ناگوار در آینده کودکان خواهد شد.
عوارض بیهوشی برای کودکان
لازم به ذکر است اگر بیهوشی در مراکز معتبر و مجهز تحت نظر پزشک متخصص بیهوشی و با در نظر گرفتن کامل شرایط کودک مثل سن، وزن و سابقه بیماری انجام شود هیچ عارضه ای ندارد. منظور از عارضه همان سؤالات متداول والدین است که مدام می پرسند آیا بیهوشی تأثیری روی هوش یا حافظۀ کودک نخواهد گذاشت در جواب باید گفت اگر همۀ شرایط خوب و استاندارد باشد هیچ گونه مشکلی برای کودک ایجاد نخواهد شد.
معمولاً کودک 3 – 2 ساعت پس از اتمام کار از بیمارستان ترخیص می شود و نیازی به بستری ندارد مگر در شرایطی که کودک دارای بیماری زمینه ای یا اختلالات جسمی و ذهنی خاصی باشد و یا با نظر متخصص بیهوشی صلاح باشد که برای مدتی در بیمارستان تحت نظر باشد.
ضرورت بیهوشی برای دندان شیری
حال عده ی زیادی از والدین می پرسند که آیا واقعاً لازم است که هم چین کاری برای دندان های شیری که موقت هستند و چند سال بعد دائمی ها جایگزین می شوند انجام داد یا بی خیال شویم تا جایگزین هایشان در بیایند در پاسخ به این والدین باید گفت که:
اگر برای درمان دندان کودکتان به موقع اقدام نکنید وضعیت دندان های کودک بدتر خواهد شد و به مرور زمان دچار آبسه های دندانی می شوند که این آبسه یا عفونت می تواند برای دندان های دائمی خطرناک باشد یا حتی این آبسه ها به فضاهای صورت منتشر شود و کودک را راهی بیمارستان می کند یا کشیدن این دندان های عفونی باعث کاهش توانایی غذاخوردن کودک و رویش نابه جای دندان های دائمی و نیاز به ارتودنسی در آینده می شود .
علاوه بر این ها باید توجه داشت که کودکانی که دندان های پوسیده متعدد دارند در بیشتر مواقع رفتارهای عصبی تر و کج خلقی های بیشتری دارند. هم چنین مشکلات گوارشی از قبیل یبوست در آنها بیشتر دیده می شود و دیده شده که پس از ترمیم دندان کودکان و بهبود وضعیت دندانی آن ها کیفیت زندگی شان بهبود پیدا کرده و سلامتشان ارتقا می یابد.
تفاوت دندانپزشکی بیهوشی کامل و آرام بخش در چیست؟
تفاوت طیف دارویی که استفاده می شود و گازهای استنشاقی هست که کاملاً به نظر متخصص بیهوشی و تعداد دندان های نیازمند درمان و وضعیت سلامت عمومی کودک بستگی دارد. قبل از انجام هرگونه عمل آزمایشات لازم از کودک گرفته می شود و کسانی که می گویند سابقه فوت در عمل بیهوشی وجود دارد باید گفت که هر عمل درمانی که روی کودک انجام شود و هر دارویی که وارد بدن شود حتی یک مسکن ساده، واکنش هایی را به همراه دارد.
مهم این است که این داروها به طریق صحیح و با نظارت پزشک متخصص مربوطه انجام گیرد و در همۀ دنیا روزانه کودکان بسیار تحت عمل بیهوشی قرار گیرند که در کشور ما هم این امر صادق است. در این بین ممکن است گزارشات بسیار محدودی از اتفاقات ناگوار شنیده شود که اولاً بسیار بسیار اندک هستند که پس از بررسی مشخص شده یا کودک بیماری خاصی داشته و یا محیطی که بیهوشی انجام داده اند محیط بیمارستانی نبوده، تجهیزات کافی نداشته و مناسب عمل نبوده اما خوشبختانه با وجود حجم زیاد درمان های بیهوشی تعداد اتفاقات ناگوار بسیار انگشت شمار بوده که دلایل خاص خود را داشته است.
پس لطفاً به خاطر عدم آگاهی یا شنیده ها فضای مجازی درمان کودکانتان را به تعویق بیندازید که شاید ترس از بیهوش کردن آنها عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
