سالیان زیادی است که از فلوراید تراپی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود . فلوراید یک ماده معدنی است که درآب آشامیدنی و مواد غذایی وجود دارد . فلوراید تراپی باعث استحکام استخوان ها شده و در تماس با مینای دندان ، آن را معدنی تر کرده و از پوسیدگی و نرم شدن دندان جلوگیری می کند.
برای آشنایی بیشتر با خواص فلوراید و نحوه فلوراید تراپی در اصفهان با دکتر فرشیده میرلوحی متخصص دندانپزشکی کودکان در اصفهان همراه باشید.
فلورایدتراپی چیست ؟
برخی افراد تصور می کنند همین که مسواک می زنند برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کافی است در صورتی که این طور نیست . محققان در آزمایشات انجام شده روی چند نمونه از خمیردندان ها به این نتیجه رسیدند که برخی از آنها میزان کافی فلوراید را دارا نیستند ویا به دلیل داشتن جلد فلزی فلوراید موجود در خمیر دندانها جذب دیواره فلزی جلد خمیر دندان می شود و تأثیری در پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان ندارد .
طی سالهای اخیر وزارت بهداشت طرح انجام فلورایدتراپی کودکان را در مدارس و کودکستانهای کشور اجرا کرده است. در این مقاله قصد داریم شما را با فلوراید تراپی ، روش های انجام آن و خواص فلوراید تراپی آشنا کنیم .
خمیر دندان ها حاوی مقداری فلوراید هستند اما این فلوراید به تنهایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کافی نیست . سیستم دفاعی دندان مینای دندان است . مینای دندان پوشش سخت و نفوذ ناپذیر بر روی دندان است که از پوسیدگی و خرابی دندان جلوگیری می کند .
در این میان بزاق دهان هم به حفظ و میکروب زدایی از مینای دندان کمک می کند اما گاه فرد با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و استفاده از مواد غذایی نامناسب همچون نوشابه و …… موجبات ازدیاد باکتری ها در دهان را فراهم می کند و به آرامی و به مرور زمان مینای دندان آسیب می بیند و این سیستم دفاعی از بین می رود.
فلورایدتراپی چگونه انجام میشود؟
این کار در مطب دندانپزشکی با انواع مختلف فلوراید که میتواند بهصورت ژل ، کف یا موادی به نام «وارنیش» باشد، انجام میگیرد. این مواد را دندانپزشک روی دندانها میزند. معمولا ژلها و کفها با وسایل مخصوص داخل دهان قرار داده میشوند و 4 دقیقه باید داخل دهان باقی بمانند ولی وارنیشها با وسایلی مانند قلم مو صرفا روی دندانها زده میشوند.
انجام این کار نیازی به بیحسی دندانپزشکی ندارد و برای کودک دردناک نیست. اغلب فلورایدها با طعمهای مختلفی که برای کودک آزاردهنده نباشد، ساخته میشوند. انتخاب نوع روش فلورایدتراپی طبق صلاحدید دندانپزشک است.
محلول های دهانشویه فلوراید نیز با نام های متفاوتی در بازار موجود هستند که شما پس از مشورت با دندانپزشک یا بهداشت کار خود میتوانید اقدام به خرید و مصرف نمائید ، فقط این نکته را به خاطر بسپارید که در کودکان زیر شش سال فقط دندانپزشک اجازه و صلاحیت تجویز فرآورده های دارای فلوراید و یا فلورایدتراپی را دارد و هرگز خودسرانه به کودکان زیر شش سال فلوراید نرسانید.
فلوراید تراپی از چه سنی
فلوراید تراپی علاوه بر کودکان طبق توصیه پزشک برای بزرگسالان نیز می تواند مفید باشد تا روند پوسیدگی دندان را آهسته تر کند . سن شروع فلوراید تراپی از 6 سالگی است و تا 12 سالگی می تواند ادامه پیدا کند .قبل از شروع فلوراید تراپی بهتر است به پزشک معالج مراجعه کنید زیرابرخی از کودکان دندان های مقاومی دارند و ممکن است نیازی به انجام مداوم فلوراید تراپی نداشته باشند . میانگین بازه زمانی که فرزند شما برای فلوراید تراپی بهتر است مراجعه کند هر 6 ماه یکبار است .
فلوراید تراپی دندان کودکان
فلوراید تراپی دندان کودکان بیشتر برای تشکیل دندان های دائمی سالم و پیشگیری از انجام ترمیم دندان کودکان کاربرد دارد . استفاده بیش از حد از فلوراید ممکن است کودکان را دچار مشکل فلوئوریس و قهوه ای شدن دندان ها بکند . در این شرایط احتمال پوسیدگی دندان کودکان افزایش می یابد .
برای کودک خود بهترین خمیر دندان حاوی فلوراید تهیه کنید و نحوه صحیح مسواک زدن را نیز به او آموزش دهید . توجه داشته باشید کودک شما در هر بار مسواک زدن بیشتر از یک دانه نخود فرنگی خمیر دندان استفاده نکند و محتویات دهان خود را پس از هر بار مسواک زدن کامل خارج کند .
مکمل های فلوراید نیز نقش تأثیر گذاری در پیشگیری از دندان درد کودکان دارند . این مکمل ها معمولا برای کودکانی که در معرض ریسک بالای ایجاد پوسیدگی دندان قرار دارند تجویز می شود . کودکانی که از غذاهای شیرین بیشتر استفاده می کنند و فلوراید در رژیم غذایی آن ها خیلی وجود ندارد احتمال بیشتری وجود دارد که دچار پوسیدگی دندان شوند .
در صورتی که کودک شما به مکمل های فلوراید نیاز دارد، مطمئن شوید این مکمل ها از دسترس وی دور هستند و لازم است هنگام مصرف آنها تمام دستورالعمل ها و راهنمایی های ارائه شده توسط دندان پزشک بطور دقیق رعایت شود.
مواردی که باید فلوراید تراپی انجام شود
کودکان زیر ۶ سال
موثر در حفاظت از دندانهای شیری و مقاوم سازی جوانه دندانهای دايمی در برابر پوسیدگی.
کودکان و نوجوانان ۱۶-۶ سال
حفاظت از دندانهای دايمی در حال رویش به خصوص دندانهای آسیاب که بسیار در معرض پوسیدگی هستند.
بزرگسالان
برای بزرگسالان وارنیش فلوراید نیز کاربرد دارد و مشکلاتی از قبیل خشکی دهان (طبیعی یا به علت مصرف دارو)، تحلیل لثه و دندانهای حساس، پوسیدگی حداقل یک دندان در یک سال اخیر کاربرد دارد . فلوراید تراپی برای سلامت دندان بزرگسالانی که بیمار سرطان دارند و رادیوتراپی می شوند نیز کاربرد دارد .علاوه بر آن برای اشخاصی که دچار عقب ماندگی ذهنی یا حرکتی هستند و نمی توانند بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنند نیز مناسب می باشد .
خواص فلوراید تراپی
- جلوگیری از پوسیدگی دندان ها
- معکوس کردن فرایند فرسایش تدریجی فعلی دندان
- جایگزینی مواد معدنی مینای دندان و تقویت مینای دندان
- جلوگیری از تجمع باکتری در نواحی اطراف لثه به خصوص برای کسانی که از بریس های دندان استفاده می کنند
- پیش گیری از ابتلای کودک به بیماری ژنژیویت
فلوراید تراپی هیچ گونه عوارضی ندارد و با خیال راحت می توانید آن را در فواصل بین 4 تا 6ماه در مطب دکتر انجام دهید .دهانشویه های فلوراید برای کودکان بالای 6 سال توصیه می شود و چون اغلب این دهانشویه ها حاوی سدیم فلوراید هستند باید به کودک خود آموزش دهید در حین استفاده تمامی آن را از دهان خارج کند .
قیمت فلوراید تراپی کودک
بسیاری از والدین نگران قیمت فلوراید تراپی کودک خود هستند و به همین دلیل برای مراجعه به دندان پزشک تردید دارند . لازم است بدانید فلوراید تراپی یک روش پیشگیری است و نسبت به عصب کشی دندان کودکان و پر کردن هزینه کمتری دارد . علاوه بر آن از هزینه های سنگین در آینده جلوگیری خواهد کرد . هزینه فلوراید تراپی بستگی به شرایط و مطب ممکن است تفاوت داشته باشد و نمی توان مقدار دقیقی برای آن تعیین کرد .در ادامه به طور خلاصه عواملی که در قیمت فلوراید تراپی کودک موثر است را به طور خلاصه شرح می دهیم :
- دندان هایی که نیاز به فلورایدتراپی دارند.
- میزان فلوراید مصرفی
- تخصص دندان پزشک
- نوع فلوراید(قیمت ژل فلوراید)
کودکان قبل از فلوراید تراپی باید تغذیه مناسبی داشته باشند و به مقدار کافی مایعات بنوشند چرا که پس از فلوراید تراپی تا یک ساعت نبایستی چیزی بخورند یا بیاشامند .تا صبح روز بعد کودک نباید از مسواک ونخ دندان استفاده نماید.
پروبیوتیکها باکتریهایی هستند که در بدن با باکتریهای مضر مقابله و سلامت میزبان را به این وسیله تامین میکنند. در محیط دهان پروبیوتیکها قابلیت چسبیدن به سطوح دندانی را دارند، سپس وارد بیوفیلم باکتریال شده و در رقابت با میکروبهای بیماریزا مانع تکثیر میکروبهای پوسیدگی زا میشوند.
گزارشهای متعددی در مورد کاهش تعداد کلنیهای استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل در بزاق یا پلاک متعاقب مصرف این مواد در دسترس است و از آنجایی که عوارض جانبی این باکتریها اندک است، امیدهایی در مورد استفاده بیشتر این باکتریها در کنترل پوسیدگی وجود دارد. پروبیوتیکها بهصورت فرمهای دارویی در دسترس هستند، بهعلاوه بهصورت شایع به لبنیات، آدامس، آبمیوه و دیگر محصولات غذایی افزوده میشوند و در بازار به فروش میرسند.
اغلب افراد می پرسند که آدامس برای دندان ها و لثه ها مفیداست یا نه؟
امروزه تبلیغات زیادی مبنی بر مفید بودن آدامس برای دندان وجود دارد .شاید نوعی از آدامس وجود داشته باشد که باکتری های سطح را کم کند ولی جویدن آدامس در طولانی مدت باعث تخریب سطح دندان ها ودرد های مفصل می شود . هر چیزی به حد و اندازه خود می تواند مفید باشد .
فلوراید را از کجا تهیه کنم ؟
خمیردندانهای حاوی فلوراید
مطالعات مروری جامع متعددی نشان داده که خمیر دندان حاوی فلوراید نقش مهمیدر کاهش قابل توجه در شیوع پوسیدگی در جوامع مختلف داشتهاست. شواهد قوی وجود دارد که خمیر دندان حاوی فلوراید توانسته در طول مدت نیم قرن باعث کاهش قابل توجه در شروع پوسیدگی شود.
بنابراین خمیر دندان ارزان قیمت حاوی فلوراید یکی از راههایی است که از طریق آن میتوان فلوراید را به تمام مردم به ویژه در جوامعی که فلوریداسیون آب آشامیدنی میسر نباشد، اهمیت زیادی دارد. همواره باید نقش مهم این محصول را در کنترل پوسیدگی مدنظر داشت. میتوان گفت این محصول خانگی فلوراید پرمصرفترین و قابل دسترس ترین محصول است.
خمیردندانهای حاوی فلوراید نه تنها بهدلیل داشتن ماده ساینده به همراه مسواک سطح دندان را از دبری و پلاک تمیز میکنند، بلکه وجود یون فلوراید نقش ضد پوسیدگی خمیر دندان را افزایش میدهد.فلوراید با غلظتهای مختلف خمیر دندان اضافه و ترکیبات بسیار متنوعی از خمیردندان به بازار عرضه شده که عمدتا حاوی سدیم فلوراید، استانوس فلوراید، آمین فلوراید و سدیم فلورو فسفات است. البته تمامیاین ترکیبات باید با ماده ساینده خمیر دندان سازگار باشند و فلوراید خمیردندان باید قادر به آزاد شدن بهصورت یون یا به عبارت دیگر زیست دسترس باشد.
دوز معمول فلوراید در خمیردندان ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ ppm است. خمیردندانهای با دوز ۱۵۰۰ppm نیز در دسترس هستند که به عنوان دوز قوی فلوراید در افراد بالغی که در معرض پوسیدگیهای شدید قرار دارند، توسط دندانپزشک تجویز میشود. خمیر دندانهای مخصوص کودکان با طعمهای خوشایند و رنگهای مختلف عرضه شدهاست. خمیر دندانهای کودکان حدود ۵0۰ppm فلوراید دارند.
البته بر اساس تحقیقات معتبر غلظتهای بالاتر از ۱۰۰۰ppm بیشترین تاثیر را در کاهش پوسیدگی داشتهاند. برای کودکان دوگانگی سن آغاز مصرف خمیردندانهای حاوی فلوراید و خطر فلوروزیس دندانی مطرح است. شواهد قابل قبولی وجود دارد که مصرف خمیر دندان حاوی فلوراید در کودکان زیر ۵-6 سال خطر فلوروزیس دندانی را افزایش میدهد.
بهدلیل اینکه فلوروزیس ایجاد شده در اثر مصرف خمیر دندان از نوع فلوروزیس خفیف است و شواهد قوی وجود دارد که خمیردندانهای حاوی غلظتهای پایین تر از ppm ۱۰۰۰ فلوراید تاثیر بسیار زیادی در کاهش پوسیدگی ندارند، باید خمیردندان با غلظت بیش از ppm۱۰۰۰ در کودکان زیر ۵ سال با ارزیابی خطر پوسیدگی و کاملا با نظارت والدین استفاده شود، به این معنی که باید سنجید در این کودکان آیا احتمال پوسیدگی هزینه بیشتری دارد یا احتمال فلوروزیس خفیف خطرناک تر است.
آدامس فلورایددار
علاوه بر خمیر دندان امروزه آدامس هایی نیز وجود دارد که حاوی فلوراید هستند و به پیشگیری از پوسیدگی دندان های شما کمک می کنند . آدامس های بدون قند معمولا فلوراید دارند . هنگامی که این آدامس را در دهان می گذارید و شروع به جویدن می کنید فلوراید از آدامس آزاد می شود و در سطح مینای دندان شما می نشیند .
فلوراید موجود در آدامس به تدریج جذب ساختار دندان می شود و مینای دندان را مقاوم می کند . عده ای تصور می کنند آدامس بدون قند شیرین نیست در صورتی که این یک باور غلط است . حتی ممکن است در برخی موارد این آدامس ها از آدامس معمولی هم شیرین تر باشند . تفاوت آدامس بدون قند با سایر آدامس ها این است که در آن از شیرین کننده های مصنوعی (قندهای تخمیر نشدنی)استفاده شده است .
دلیل این که این آدامس ها قند معمولی ندارند این است که اگر آدامس دارای قند معمولی باشد قند در اختیار باکتری های پوسیدگی زا دندان قرار می گیرد و این باکتری ها با تولید اسید باعث پوسیدگی دندان می شوند . شیرین کننده های مصنوعی نمی توانند به وسیله باکتری های پوسیدگی زا تجزیه شوند و از آن ها اسیدی حاصل نمی شود بنابراین باعث پوسیدگی دندان نمی شوند .
دهانشویه فلورایددار
یکی دیگر از راه های فلوراید تراپی در کنار آدامس و ژل فلوراید دار دهانشویه فلوراید دار است . با استفاده از این روش می توان به صورت موضعی از فلوراید استفاده کرد . در حال حاضر طرح همگانی استفاده از دهانشویه های فلوراید دار یک روز در هفته در مدارس در حال اجرا است .
ژل فلورایددار
در اغلب کلینیک های دندانپزشکی ژل فلوراید وجود دارد . کاربرد موضعی فلوراید توسط دندانپزشک باعث کاهش پوسیدگی در کودکان می شود . دندانپزشک ها معمولا بعد از حذف پوسیدگی و تعیین میزان احتمال ابتلای بیمار به فلوارید تراپی را آغاز می کنند . در این شیوه دندانپزشک پس از این که پوسیدگی های دندان شما را درمان کرد از دهان شما قالب گیری می کند و قاشقک های مخصوصی برای درمان دندان هایتان با فلوراید آماده می کند .
در برخی کلینیک ها این قاشقک ها به صورت آماده در مطب وجود دارند بنابراین کافی است ژل فلوراید در این قاشقک ها گذاشته شود و روی دندان شما چند دقیقه قرار گیرد . تا چند ساعت بعد از فلوراید تراپی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید تا فلوراید جذب دندان هایتان شود .
استفاده از وارنیش فلوراید بسیار راحت است کافی است دندان خشک باشد و وارنیش را بر روی آن بمالید .یکی از مشکلات دیگری که برای فلوراید تراپی با ژل بیان کردیم این است که در استفاده از ژل ممکن است کودک بیش از حد مصرف کند و یا مقداری از فلوراید را ببلعد در صورتی که در استفاده از وارنیشن حجم فلوراید درون جعبه ها از پیش تعیین شده است و از عوارض استفاده بیش از حد و غیر ضروری از فلوراید جلوگیری می کند .
عوارض فلورایدتراپی
مصرف بیش از حد فلوراید مانند هر داروی دیگری می تواند عوارض منفی ایجاد کند . تجویز بیش از حد فلوراید می تواند به رشد استخوان و دندان کودکتان آسیب برساند به همین خاطر بسیاری از خمیر دندان ها کودکان شامل فلوراید نیست . از عوارض فلوراید می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- بد رنگ شدن یا ایجاد حفره روی دندان ها
- ایجاد لکه های سفید روی دندان های رشد یافته
- به وجود آمدن استخوان هایی بسیار متراکم که خیلی مستحکم نیستند .
- مشکلات هوموستاز استخوان
- در موارد نادر مصرف بیش از حد فلوراید می تواند منجر به مسمویت های حاد شود که نشانه های آن عبارت است از : حالت تهوع ، اسهال ، خستگی ، تعریق بیش از حد
مصرف بیش از حد فلوراید می تواند باعث شود:
-ایجاد لکه های سفید روی دندان های کاملا رشد یافته
-بد رنگ شدن و یا ایجاد حفره روی دندان ها
-مشکلات هوموستاز استخوان
-به وجود آمدن استخوان هایی بسیار متراکم که خیلی مستحکم نیستند
4 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام .انجام فلوراید تراپی برای همه کودکان ضروری است ؟ عوارضی هم دارد ؟
بله فلوراید تراپی برای همه کودکان ضروری است حتی اگر دندان کودک شما در حال حاضر پوسیدگی نداشته باشد موجب افزایش مقاومت مینای دندان در سنین بالاتر می شود تا دندان کودک شما دیرتر دچار پوسیدگی شود و هیچ گونه عارضه جانبی ندارد .
سلام خانم دکتر خسته نباشید . من دو روز پیش دخترم رو برای فلوراید تراپی به کلینیک شما آوردم . لحظه آخر یادم رفت بپرسم چقدر وقت دیگه باید برای فلوراید تراپی به کلینیک تون بیام . فلوراید تراپی را هر چند وقت یک بار باید انجام داد تا از پوسیدگی دندان جلوگیری شود .
سلام ممنون فلوراید تراپی بستگی به میزان پوسیدگی و جنس دندان از ۱ تا ۶ ماه متغیر هست اگر میزان پوسیدگی کمی دارند همون ۶ ماه زمان مناسبی هست